Παύλος Μυλωνάς, Γενικός Διευθυντής και Στρατηγικός Σύμβουλος του Ομίλου Εθνικής Τραπέζης: Μικρές οι επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία από δυσμενή διεθνή συγκυρία.Αυτά έλεγε το 2008

11/04/08  Ενόψει αυτής της δυσμενούς κατάστασης, η Kεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ έχει επιταχύνει το ρυθμό μείωσης του παρεμβατικού της επιτοκίου, προβαίνοντας σε μείωση κατά 125 μονάδες βάσης τις τελευταίες 10 ημέρες στο 3%, έπειτα από σωρευτική μείωση 100 μονάδων βάσης από τον Σεπτέμβριο του 2007, με στόχο τη βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της οικονομίας των ΗΠΑ, αλλά και την παροχή ενός περιθωρίου ασφάλειας σε περίπτωση που η «υγεία» της οικονομίας αποδειχτεί χειρότερη από την αναμενόμενη. Η Kεντρική Tράπεζα των ΗΠΑ αναμένεται να προβεί σε περαιτέρω μειώσεις του παρεμβατικού επιτοκίου της σε 2,5% μέχρι τα μέσα του 2008, επίπεδο αρνητικό σε πραγματικούς όρους, αλλά συμβατό με περίπου μηδενική ανάπτυξη κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Νέες προκλήσεις Η σημαντική επιδείνωση του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος φέρνει την ελληνική οικονομία αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις. H έντονη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας στις ΗΠΑ και οι δυσμενείς επιπτώσεις της στο ρυθμό ανάπτυξης της ευρωζώνης, σε συνδυασμό με τις περιοριστικότερες νομισματικές συνθήκες στην τελευταία –εξαιτίας των υψηλότερων διατραπεζικών επιτοκίων, της ανατίμησης του ευρώ και της σχετικά αυστηρότερης χρηματοδοτικής αξιολόγησης των δανειζομένων– θέτουν σε δοκιμασία τις αναπτυξιακές επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας. Παράλληλα, οι τιμές του πετρελαίου, των πρώτων υλών και των τροφίμων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, συντηρώντας τις πληθωριστικές πιέσεις και επιβαρύνοντας τους προϋπολογισμούς νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ωστόσο, παρά το δυσμενές διεθνές περιβάλλον οι αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας παραμένουν θετικές βραχυπρόθεσμα. Οι βασικές συνιστώσες της εσωτερικής ζήτησης –κατανάλωση και επένδυση– χαρακτηρίζονται από αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, καθώς στην ελληνική οικονομία συνεχίζουν να επενεργούν συγκεκριμένοι παράγοντες οι οποίοι συντηρούν την αναπτυξιακή της δυναμική: i) Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται με ικανοποιητικό ρυθμό, αντανακλώντας τον υγιή ρυθμό αύξησης της απασχόλησης, τη σημαντική –και πιθανώς υπερβολική συγκριτικά με τη βελτίωση της παραγωγικότητας– αύξηση των πραγματικών μισθών καθώς και τις φορολογικές ελαφρύνσεις στα εισοδήματα φυσικών και νομικών προσώπων. ii) Παρά την επιδείνωση των διεθνών πιστωτικών συνθηκών, ο ρυθμός αύξησης της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα παραμένει ισχυρός εξαιτίας των χαμηλότερων πραγματικών επιτοκίων, καθώς και του συγκριτικά μικρότερου βαθμού πιστωτικής επιβάρυνσης των ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Παράλληλα, η διαφαινόμενη επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης στην ευρωζώνη –από 2,6% το 2007 σε 1,6% το 2008– δημιουργεί προσδοκίες για μείωση του παρεμβατικού επιτοκίου της ΕΚΤ στο δεύτερο εξάμηνο του 2008 (κατά 50 μ.β. περίπου). iii) Οι υψηλές εισροές κονδυλίων από το ΕΣΠΑ (οι οποίες θα υπερβούν τα 6 δισ. ετησίως την επόμενη διετία ήτοι το 3% του ΑΕΠ) σε συνδυασμό με το διευρυμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, τις εγκεκριμένες ιδιωτικές επενδύσεις στο πλαίσιο του επενδυτικού νόμου και των ΣΔΙΤ, αναμένεται να αντισταθμίσουν την αρνητική επίδραση από τη φυσιολογική επιβράδυνση της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας. iv) Η ισχυρή ανάπτυξη των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης, η διασύνδεση των οποίων με την ελληνική οικονομία αυξάνεται διαρκώς, σε συνδυασμό με τις ευνοϊκές τάσεις στο διεθνές εμπόριο (με πρωταγωνιστικό ρόλο των ταχέως αναπτυσσόμενων οικονομιών Κίνας, Ινδίας, Ρωσίας, Βραζιλίας) θα συνεχίσουν να στηρίζουν την κερδοφορία των ελληνικών επιχειρήσεων καθώς και την ελληνική ναυτιλία. Πληθωρισμός Η ισχυρή εσωτερική ζήτηση σε συνδυασμό με τις εισαγόμενες πληθωριστικές πιέσεις (μέσω των ανατιμήσεων στα καύσιμα και στις τιμές των τροφίμων) αναμένεται να διατηρήσουν τον ελληνικό πληθωρισμό σε επίπεδα υψηλότερα από το μέσο όρο των εμπορικών μας εταίρων επιδεινώνοντας –σε συνδυασμό με το ισχυρό ευρώ– την ανταγωνιστικότητα του εξαγωγικού μας τομέα. Ωστόσο, η σημαντική βαρύτητα των χωρών της ευρωζώνης ως προορισμού των ελληνικών εξαγωγών θα συνεχίσει να περιορίζει την ανατίμηση της εγχώριας ονομαστικής ισοτιμίας, σταθμισμένης με βάση το εξωτερικό εμπόριο, (η οποία ανατιμήθηκε μόνο κατά 4% την τελευταία διετία σε σύγκριση με την ανατίμηση κατά 27% της διμερούς ισοτιμίας δολαρίου/ευρώ) αμβλύνοντας τις απώλειες στην ανταγωνιστικότητα κόστους –τουλάχιστον από την ανατίμηση του νομίσματος. Παράλληλα, η εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών, με έμφαση στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην ταχεία απονομή της δικαιοσύνης, αποτελεί την ουσιαστικότερη συνεισφορά του κρατικού τομέα όσον αφορά τον έλεγχο των πληθωριστικών πιέσεων μεσοπρόθεσμα, κυρίως μέσω αύξησης της παραγωγικότητας. Τράπεζες Ο τραπεζικός κλάδος εμφανίζεται εύρωστος έχοντας μηδενική έκθεση σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα υψηλού κινδύνου, με υγιή καταθετική βάση, ενώ αρχίζει σταδιακά να απολαμβάνει τα οφέλη από τη στρατηγική διαφοροποίησης των πηγών εσόδων του προς την κατεύθυνση των ταχύτατα αναπτυσσόμενων αγορών της ΝΑ Ευρώπης. Η έμφαση στη μείωση του λειτουργικού κόστους καθώς και στην οργανική ενσωμάτωση των δικτύων του εξωτερικού αποτελούν τους βασικούς πυλώνες διατήρησης της δυναμικής κερδοφορίας του κλάδου για τα επόμενα χρόνια. Αναμφισβήτητα, η τρέχουσα επιδείνωση της διεθνούς συγκυρίας καθιστά αναπόφευκτη την ενσωμάτωση κάποιων δυσμενέστερων σεναρίων αναφορικά με τις βραχυπρόθεσμες τάσεις της ελληνικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, μια εντονότερη από το αναμενόμενο επιβράδυνση της οικονομίας της ευρωζώνης θα μπορούσε να αποτελέσει πλήγμα για της ελληνικές εξαγωγές και ειδικά για τον τουρισμό, ο οποίος υφίσταται ήδη ισχυρό τιμολογιακό ανταγωνισμό από τις γειτονικές χώρες και ειδικά την Τουρκία. Η συνέχεια των ανατιμήσεων στα τρόφιμα και στις τιμές της ενέργειας – η πορεία των οποίων έχει μερικώς αποσυνδεθεί από τις εξελίξεις στις ανεπτυγμένες οικονομίες – συνοδευόμενη από γενναιόδωρες πραγματικές μισθολογικές αυξήσεις, πάνω από την παραγωγικότητα, θα οδηγούσε σε ένα φαύλο κύκλο ανατροφοδότησης των πληθωριστικών πιέσεων δημιουργώντας ένα κλίμα αβεβαιότητας. Ταυτόχρονα, η παράταση των δυσμενών συνθηκών στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσε να επιτείνει τη συσταλτική επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη λόγω των αυστηρότερων νομισματικών συνθηκών. Τέλος, οι οικονομίες των γειτονικών μας χωρών όντας αναδυόμενες είναι πιο ευάλωτες στη δυσμενή συγκυρία, με αποτέλεσμα μια περαιτέρω επιβράδυνσή τους θα μπορούσε να έχει αρνητικότερο αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Θεωρούμε ότι τα προαναφερόμενα δυσμενή σενάρια – με εξαίρεση αυτό της εξασθένησης των επιδόσεων του τουριστικού τομέα – συγκεντρώνουν μικρές πιθανότητες πραγματοποίησης. Συνεκτιμώντας όλα τα παραπάνω, θεωρούμε ότι οι επιδράσεις από την τρέχουσα διεθνή κρίση στην αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας θα είναι περιορισμένης έκτασης, με αποτέλεσμα ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης να παραμείνει ισχυρός και vα διαμορφωθεί στο 3-3,5% σε ετήσια βάση το 2008, λίγο χαμηλότερα από το 2007 (όπου εκτιμάται στο 4% σε ετήσια βάση). Η οικονομική κρίση, η οποία προέρχεται από τα σοβαρά προβλήματα στην αγορά στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου των ΗΠΑ, εντείνεται. Από τον κλάδο των ακινήτων στις ΗΠΑ έχει επεκταθεί σε άλλες αγορές, όπως τα δομημένα προϊόντα και οι εταιρίες που ασφαλίζουν ομόλογα τοπικών αρχών (monolines). Αυτά τα γεγονότα, πρωτίστως δημιούργησαν αρνητικές συνέπειες στην καθαρή θέση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων. Παρότι έχουν ανακοινωθεί διαγραφές ύψους άνω των 100 δισ. δολαρίων, παραμένει ακόμη αβέβαιο το τελικό ύψος των απωλειών. Σε αυτό το περιβάλλον, οι τράπεζες προκαλούν μια γενικότερη, ανοδική επανεκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου στις αγορές. Τα παραπάνω γεγονότα ήταν αναμενόμενο να οδηγήσουν σε σημαντική επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας και η ύφεση στις ΗΠΑ είναι σήμερα πλέον ορατή, παρασύροντας και τις υπόλοιπες οικονομίες του κόσμου. Πράγματι, ύστερα από μια σειρά αρνητικών οικονομικών ειδήσεων στις ΗΠΑ, που σχετίζονται κυρίως με την αγορά ακινήτων και το μεταποιητικό τομέα, αλλά και την άνοδο της ανεργίας στο 5% τον Δεκέμβριο του 2007 (από 4,4% τον Μάρτιο του 2007), οι προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ για το 2008 έχουν υποβαθμιστεί αισθητά από 2,8% τον Ιούνιο του 2007, σε 1,6% σήμερα. Παρόμοια αναμένεται να είναι η επιβράδυνση και της παγκόσμιας ανάπτυξης από 4,8% σε 4,1% για το 2008. Πηγή: Express.gr  11/04/08-14:11