Ενέργεια: Απειλή κραχ στην αγορά ηλεκτρισμού

Τα τεράστια ελλείμματα που έχουν συσσωρευτεί ανάγκασαν τη ΡΑΕ με μία δραματική ανακοίνωση να ζητά να καλυφθεί μέχρι το τέλος Απριλίου έλλειμμα 350 εκατ. ευρώ με δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί έστω και προσωρινά η κατάσταση, διαφορετικά προειδοποιεί για κίνδυνο ακόμα και του ομαλού ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας.

Της Μανταλένας Πίου

Με κραχ απειλείται η αγορά ηλεκτρισμού της χώρας, με ορατό τον κίνδυνο να παρασύρει τις ενεργειακές εταιρείες και την οικονομία εξαιτίας των τεραστίων ελλειμμάτων που έχουν συσσωρευτεί και των καθυστερήσεων πληρωμών από τον ένα φορέα στον άλλο.

Με δραματική ανακοίνωση η ΡΑΕ ζητά να καλυφθεί μέχρι το τέλος Απριλίου έλλειμμα 350 εκατ. ευρώ με δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί έστω και προσωρινά η κατάσταση, διαφορετικά προειδοποιεί για κίνδυνο ακόμα και του ομαλού ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας.

Μόνον από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, το έλλειμμα στο τέλος του 2011, ένα έλλειμμα που κτίστηκε σταδιακά από το 2009 και προέκυψε επειδή τα συνολικά έσοδα από το ειδικό τέλος ΑΠΕ (που πληρώνουμε όλοι οι καταναλωτές μαζί με το λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος), είναι λιγότερα από τα ποσά που δίδονται στους παραγωγούς πράσινης ενέργειας και ανήλθε στα 195 εκατ. ευρώ! Εξαιτίας του ελλείμματος αυτού, ο αρμόδιος φορέας για την πληρωμή των παραγωγών ανανεώσιμης ενέργειας, ο ΛΑΓΗΕ, καθυστερεί πάνω από δύο μήνες να τους εξοφλήσει.

Απλήρωτοι
Ανάλογα προβλήματα παρουσιάζει και η πληρωμή άλλων υποχρεώσεων προς τους ανεξάρτητους παραγωγούς με συμβατικά καύσιμα, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να αφήνουν οφειλές στη ΔΕΠΑ, που τους προμηθεύει με φυσικό αέριο. Στο «κόκκινο» βρίσκεται και η ΔΕΗ, καθώς οι ανείσπρακτοι λογαριασμοί έχουν ξεπεράσει το 1,1 δισ. ευρώ (!), έχουν φθάσει δηλαδή πάνω από το 20% του τζίρου της, προκαλώντας στην επιχείρηση πρωτοφανή οικονομική ασφυξία και αδυναμία έγκαιρης αποπληρωμής των υποχρεώσεών της. Σύμφωνα με μελέτη της PricewaterhouseCoopers Business Solutions, που εκπονήθηκε για λογαριασμό της ΡΑΕ με αντικείμενο τη βελτιστοποίηση των ταμειακών ροών στην αγορά ηλεκτρισμού, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις των διαφόρων φορέων ΛΑΓΗΕ, ΑΔΜΗΕ κ.λπ. προς τους ανεξάρτητους παραγωγούς ξεπερνούν τα 220 εκατ. ευρώ και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς παραγωγούς ΑΠΕ υπερβαίνουν τα 110 εκατ. ευρώ.

Νέα μέτρα
Η ΡΑΕ και το υπουργείο Περιβάλλοντος έχουν ανακοινώσει μία σειρά μέτρων,, προκειμένου να ανασχεθεί το έλλειμμα των ΑΠΕ και να μειωθεί κατά 100 εκατ. ευρώ.

Ωστόσο, πρόσθετο έλλειμμα της τάξης των 110 εκατ. ευρώ απειλεί να εμφανιστεί, όπως προειδοποιεί η ίδια η ΡΑΕ, γιατί τα μέτρα αυτά είτε δεν εφαρμόζονται είτε εφαρμόζονται μερικώς και καθυστερημένα. Μόνον το πρώτο τετράμηνο τα έσοδα από το τέλος της ΕΡΤ που θα διοχετευτούν στον λογαριασμό ΑΠΕ, βάσει των νέων ρυθμίσεων, αναμένονται κατά 10 εκατ. ευρώ λιγότερα.

Τα έσοδα από το ειδικό τέλος λιγνίτη εκτιμώνται κατά 7 εκατ. ευρώ λιγότερα και οι εισπράξεις από τις δημοπρατήσεις ρύπων 50 εκατ. ευρώ λιγότερα, αφού η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 στα διεθνή χρηματιστήρια έχει καταρρεύσει στα 6,7 ευρώ/τόνο αντί της εκτίμησης για 11,6 ευρώ/τόνο.

Σε όλα αυτά, δεν έχουν συνυπολογιστεί οι επιπτώσεις από πιθανή αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο σύστημα, καθώς και οι ανεξόφλητες οφειλές των δύο εταιρειών λιανικής πώλησης ηλεκτρισμού που έκλεισαν, της Energa και Ηellas Power, προς το ΛΑΓΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ, συνολικού ύψους 172 εκατ. ευρώ!

Αξίζει να σημειωθεί ότι την εβδομάδα αυτή τέθηκε εκτός αγοράς μία ακόμα εταιρεία προμήθειας ηλεκτρισμού, η Vivid Power, με ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το σύστημα της τάξης των 13 εκατ. ευρώ, ενώ την Τετάρτη ο πρόεδρος της ΡΑΕ Νίκος Βασιλάκος απηύθυνε αυστηρή επιστολή σε περισσότερες από 10 εταιρείες προμήθειας να εξοφλήσουν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές τους, διαφορετικά κινδυνεύουν με ανάκληση της άδειας.

Κάτω από την ασφυκτική πίεση των οφειλών, η ΡΑΕ πρότεινε μέσα στον Απρίλιο να εξεταστεί η άμεση χρηματοδότηση της αγοράς με ποσό τουλάχιστον 350 εκατ. ευρώ, που θα προέλθει από την αξιοποίηση ταμειακών διαθεσίμων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, προερχόμενα από το Πράσινο Ταμείο.

Μάλιστα μέρος του ποσού προτείνεται να δοθεί απευθείας στη ΔΕΠΑ, για να αντιμετωπίσει το άμεσο πρόβλημα ρευστότητας, αφού η κρατική εταιρεία είναι υποχρεωμένη να πληρώνει ακόμα και προκαταβολικά στις αγορές σποτ, για να προμηθευτεί αέριο.

Το προϋπολογιζόμενο ποσό των πόρων του Ταμείου αναμένεται να υπερβεί το 1 δισ. ευρώ το 2012.

Για την αποπληρωμή του δανείου η ΡΑΕ προτείνει με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος τα έσοδα από τις δημοπρατήσεις ρύπων να αποδοθούν ως πόροι στο ΛΑΓΗΕ και υπέρ του Πράσινου Ταμείου, είτε να καταβληθούν για την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου του ΛΑΓΗΕ υπέρ του Δημοσίου.

Επίσης ζητά να αποδεσμευτούν άμεσα οι λογαριασμοί των Energa και Ηellas Power και να καταβληθούν τα σχετικά ποσά στον ΛΑΓΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ.

Ο φθηνός λιγνίτης
Το πρόβλημα όμως είναι ότι κανένα από τα μέτρα αυτά δεν αντιμετωπίζει ριζικά την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, επειδή το ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα μετατοπίζεται σταδιακά σε ένα ολοένα και πιο ακριβό σύστημα, καθώς ο φθηνός μέχρι σήμερα, εγχώριος λιγνίτης, υποκαθίσταται με το εισαγόμενο και ακριβότερο φυσικό αέριο και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, των οποίων το κόστος είναι πολλαπλάσιο.

Με την αθρόα είσοδο των ΑΠΕ το κόστος ανεβαίνει με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου.

Oμως το υπουργείο Περιβάλλοντος για προφανείς λόγους, αρνείται να αυξήσει το ειδικό τέλος ΑΠΕ στα επίπεδα που έχει προτείνει η ΡΑΕ, γύρω στα 5,43 ευρώ/Mwh από 0,30 ευρώ/MWh που πληρώνουν σήμερα οι οικιακοί καταναλωτές.

Στην Πορτογαλλία η τρόικα περιέκοψε τις αμοιβές των ΑΠΕ
Περισσότερα βάρη στον καταναλωτή

Η μετακίνηση πόρων από την ΕΡΤ ή η επιβολή του ειδικού τέλους λιγνίτη και τα άλλα μέτρα δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να επιβαρύνουν έμμεσα ή άμεσα τον καταναλωτή, ο οποίος κάτω από το βάρος της οικονομικής κρίσης έχει μειώσει τη συνολική κατανάλωση ρεύματος σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα.

Ταυτόχρονα, το πανάκριβο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας που διαμορφώνεται στη χώρα μας επιβαρύνει τη βιομηχανία και το εμπόριο, με εκτίναξη του ενεργειακού κόστους σε επίπεδα που πλήττουν ευθέως την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.

Οσο για τα έσοδα από τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων ρύπων, που τώρα καλούνται να δοθούν για να ισοσκελίσουν το άνοιγμα από τις ΑΠΕ, θα μπορούσαν κάτω από άλλες συνθήκες να αποδίδονταν στον προϋπολογισμό και να μειώνουν το συνολικό έλλειμμα.

Η τρόικα έχει ζητήσει τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού στήριξης των ΑΠΕ και μέχρι τον Ιούνιο η χώρα μας πρέπει να έχει παρουσιάσει τις προτάσεις της.

Στο πλαίσιο αυτό συζητείται η υιοθέτηση ενός νέου μοντέλου πληρωμής των παραγωγών πράσινης ενέργειας, του FIP, (Feed -In- Premium), το οποίο αμείβει τον παραγωγό ΑΠΕ με την τιμή της σποτ αγοράς συν ένα πρίμιουμ.

Ας σημειωθεί ότι στην Πορτογαλία το μνημόνιο περιέκοψε τις αμοιβές των ΑΠΕ, ενώ στην Ισπανία η κυβέρνηση τις έχει ήδη μειώσει για να συγκρατήσει τα ελλείμματα.