Οι Ευρωπαίοι σε εξέγερση

Μετάφραση και αναδημοσίευση από το New York times άρθρου του του Πολ Κρούγκμαν

Και στις δύο χώρες έγιναν εκλογές την Κυριακή, που ήταν στην ουσία δημοψηφίσματα για την παρούσα οικονομική στρατηγική της Ευρώπης. Και στις δύο χώρες οι εκλογείς έστρεψαν κάτω τον
αντίχειρα. Απέχει πολύ από το να είναι σαφές το πόσο σύντομα οι ψήφοι θα οδηγήσουν σε αλλαγές στις πολιτικές αποφάσεις, αλλά σίγουρα ο χρόνος μετράει αντίστροφα για τις στρατηγικές εξόδου από την κρίση μέσω της λιτότητας – και αυτό είναι κάτι καλό.
Περιττό να πω ότι αυτό δεν ταυτίζεται με ό,τι ακούσαμε από τους συνήθεις υπόπτους στην προεκλογική κόντρα. Πράγματι, ήταν κάπως αστείο να βλέπει κανείς τους απόστολους της (οικονομικής) ορθοδοξίας, τους φιλελεύθερους, να προσπαθούν να σκιαγραφήσουν τον προσεκτικό και ευγενικό Φρανσουά Ολάντ ως απειλή. Είναι «αρκετά επικίνδυνος» δήλωσε ο Economist, που παρατήρησε ότι «όντως πιστεύει στην ανάγκη να δημιουργήσουμε μια δικαιότερη κοινωνία»

Είναι αλήθεια, όμως, ότι η νίκη του κ. Ολάντ σημαίνει το τέλος «Μερκοζί», του γαλλογερμανικού άξονα που έχει επιβάλει μέτρα λιτότητας για τα προηγούμενα δύο χρόνια. Αυτό θα ήταν μια επικίνδυνη εξέλιξη, αν η στρατηγική δούλευε, ή ακόμη αν είχε μια εύλογη πιθανότητα να δουλέψει. Αλλά και δεν δούλεψε και δεν θα έχει πιθανότητα να δουλέψει. Είναι ώρα να προχωρήσουμε. Οι Ευρωπαίοι εκλογείς αποδεικνύονται σοφότεροι από τους καλύτερους και εξυπνότερους της ηπείρου.

Τι πάει στραβά με τη συνταγή της περικοπής δαπανών ως θεραπεία για τα δεινά της Ευρώπης; Μια απάντηση είναι ότι η νεράιδα της πίστης δεν υπάρχει – δηλαδή, τα επιχειρήματα πως η περικοπή των κρατικών δαπανών θα ενθαρρύνει με κάποιο τρόπο καταναλωτές και επιχειρήσεις να ξοδέψουν περισσότερα έχουν διαψευστεί τρανταχτά από την εμπειρία των δύο τελευταίων χρόνων. Έτσι οι περικοπές δαπανών σε μια οικονομία σε ύφεση απλά βαθαίνει την ύφεση.

Επιπλέον, αυτό φαίνεται να είναι λίγο, ή καθόλου, ωφέλιμο σε σχέση με τα δεινά. Σκεφτείτε την περίπτωση της Ιρλανδίας, η οποία έχει υπάρξει άξιος στρατιώτης στην κρίση, επιβάλλοντας ακόμη πιο αυστηρή λιτότητα, σε μια απόπειρα να ξανακερδίσει την εύνοια των αγορών ομολών. Σύμφωνα με την κρατούσα ορθοδοξία, αυτό θα έπρεπε να δουλεύει. Στην ουσία, η επιθυμία να πιστέψουν είναι τόσο ισχυρή που τα μέλη της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ συνεχίζουν να υποστηρίζουν ότι η ιρλανδική λιτότητα όντως δούλεψε, ότι η ιρλανδική οικονομία έχει αρχίσει να ανακάμπτει.

Αλλά δεν ανέκαμψε. Και παρόλο που δεν θα το μάθαινες ποτέ από τη δημοσιογραφική κάλυψη, οι δανειακές δαπάνες της Ιρλανδίας παραμένουν πολύ ψηλότερες από της Ισπανίας ή της Ιταλίας, ας μη μιλήσουμε για της Γερμανίας. Άρα ποίες είναι οι εναλλακτικές;

Μια απάντηση – μια απάντηση που βγάζει περισσότερο νόημα για σχεδόν καθένα στην Ευρώπη που θέλει να το παραδεχτεί – θα ήταν η διάλυση του ευρώ, του κοινού νομίσματος της Ευρώπης. Η Ευρώπη δεν θα ήταν σε αυτή την κατάσταση αν η Ελλάδα είχε ακόμη τη δραχμή, η Ισπανία την πεσέτα και η Ιρλανδία το παντ, κοκ., γιατί η Ελλάδα και η Ισπανία θα είχαν αυτό που τώρα τους λείπει: ένα γρήγορο τρόπο να αποκαταστήσουν τα κόστη και την ανταγωνιστικότητα και να αυξήσουν τις εξαγωγές, δηλαδή με υποτίμηση.

Ωστόσο, η διάλυση του ευρώ θα ήταν ιδιαίτερα διασπαστική και θα αντιπροσώπευε μια τεράστια ήττα  για το «ευρωπαϊκό σχέδιο», στη μακροπρόθεσμη προσπάθεια να προωθήσουν
την ειρήνη και τη δημοκρατία μέσω πιο διευρυμένης ολοκλήρωσης. Υπάρχει άλλος τρόπος; Ναι, υπάρχει – και οι Γερμανοί έχουν δείξει πως αυτός ο τρόπος μπορεί να δουλέψει. Δυστυχώς, δεν μαθαίνουν από τα διδάγματα της εμπειρίας τους.

Μίλα στους Γερμανούς διαμορφωτές της κοινής γνώμης για την κρίση του ευρώ και αρέσκονται να επισημαίνουν ότι η δικιά τους οικονομία ήταν σε ύφεση τα πρώτα χρόνια της τελευταίας δεκαετίας αλλά κατάφερε να ανακάμψει. Αυτό που δεν επιθυμούν να παραδεχτούν είναι ότι η ανάκαμψη έγινε με την εμφάνιση ενός τεράστιου εμπορικού πλεονάσματος σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες – ιδίως, σε σχέση με τα έθνη που είναι τώρα σε κρίση – το οποίο τώρα αυξάνεται αλματωδώς και βιώνει μεγαλύτερη από τον κανονικό πληθωρισμό, χάριν των χαμηλών επιτοκίων. Οι χώρες της Ευρώπης σε κρίση θα μπορούσαν να είναι σε θέση να μιμηθούν την επιτυχία της Γερμανίας, αν αντιμετώπιζαν ένα σχετικά ευνοϊκό περιβάλλον – δηλαδή, αν αυτή τη φορά ήταν η υπόλοιπη Ευρώπη, και κυρίως η Γερμναία, που θα βίωνε μια μικρή έκρηξη πληθωρισμού.

Έτσι, το παράδειγμα της Γερμανίας δεν είναι, όπως το φαντάζονται οι Γερμανοί, ένα επιχείρημα υπέρ της μονομερούς λιτότητας στη νότια Ευρώπη. Είναι ένα επιχείρημα υπέρ πιο έντονων επενδυτικών πολιτικών κάπου αλλού, ενώ συγκεκριμένα για την Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα επιχείρημα υπέρ της εγκατάλειψης της εμμονή της με τον πληθωρισμό και της επικέντρωσης στην ανάπτυξη.

Στους Γερμανούς, περιττό να πει κανείς, δεν αρέσει αυτό το συμπέρασμα, ούτε στην ηγεσία της Κεντρικής Τράπεζας. Θα γατζωθούν στις φαντασιώσεις τους για ευημερία μέσα από τις θυσίες και θα επιμείνουν στο ότι συνεχίζοντας την αποτυχημένη στρατηγική είναι το μόνο υπεύθυνο πράγμα να κάνουν. Αλλά φαίνεται ότι πλέον δεν έχουν την αδιαμφισβήτητη υποστήριξη από το μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων. Και αυτό, είτε το πιστεύουν είτε όχι, σημαίνει ότι αμφότερα το ευρώ και το ευρωπαϊκό σχέδιο τώρα έχουν περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης από ό,τι είχαν λίγες μέρες πριν.

εδώ το πρωτότυπο

http://www.realpolitics.gr